Szczepienia

Kleszczowe zapalenie mózgu to choroba wirusowa przenoszona przez kleszcze, która atakuje układ nerwowy. Nosicielem choroby może być wiele odmian kleszczy, ale w naszych warunkach klimatycznych chorobą można zarazić się głównie przez kontakt z kleszczem pospolitym.

Jeżeli:

• aktywnie spędzasz czas na świeżym powietrzu
• uprawiasz turystykę pieszą lub rowerową, jeździsz konno
• zbierasz grzyby, jagody
• polujesz, wędkujesz
• spędzasz weekendy lub wakacje na leśnej działce lub na wsi
• Twoje dzieci jeżdżą na kolonie lub obozy letnie
• Twoja praca lub hobby wymaga częstych pobytów w lesie lub na terenach zielonych
• lubisz spacery lub pikniki w lesie lub na łące
• uprawiasz żeglarstwo śródlądowe, turystykę kajakową
• spożywasz produkty mleczne wytworzone z niepasteryzowanego mleka

jesteś w grupie osób zagrożonych kleszczowym zapaleniem mózgu. Szczepienie jest jedną z najskuteczniejszych metod zapobiegania chorobie.

Dlaczego warto się zaszczepić?

Kleszczowe zapalenie mózgu występuje endemicznie w północo-wschodniej oraz w południowo-zachodniej Polsce. Występuje również w wielu krajach europejskich (Czechy, Słowacja, Austria, południowe Niemcy, Rosja, Litwa, Białoruś, Ukraina).  Planując pobyt w tych rejonach możemy znacznie zmniejszyć ryzyko zachorowania szczepiąc się przed rozpoczęciem sezonu wakacyjnego.

Co warto wiedzieć o szczepieniu?

Szczepienie odbywa się preparatem Encepur,  w 3.dawkach. Pierwszą dawkę powinno się przyjąć w wybranym dniu, drugą po miesiącu a trzecią po kolejnych 9 miesiącach od drugiej dawki.

Odporność wytwarza się już po dwóch dawkach, ale tylko przyjęcie pełnego, 3-dawkowego cyklu gwarantuje jej trwanie przez 3 lata. Po tym czasie wskazane jest przyjęcie dawki uzupełniającej.

Szczepionkę podaje się domięśniowo, najczęściej w ramię lub pośladek; w szczególnych przypadkach, np. pacjentom ze skazą krwotoczną, preparat może być podany podskórnie.

Przeciwwskazaniami do podania się szczepieniu są:

• ostra choroba infekcyjna
• zaostrzenie chorób przewlekłych,
• nadwrażliwość na składniki szczepionki (formaldehyd, neomycyna, gentamycyna, albumina jaja kurzego)

Grypa to najczęstsza choroba z którą zmagamy się w okresie jesienno- zimowym. Najlepszą metodą ochrony przed grypą oraz jej niebezpiecznymi powikłaniami są szczepienia profilaktyczne

Dlaczego warto się szczepić przeciwko grypie?

Jest to najskuteczniejsza i najtańsza strategia zapobiegania grypie.  Szczepienia zapobiegają zachorowaniom w grupie 70-90% zdrowych osób poniżej 65 roku życia, chronią osoby z przewlekłymi chorobami układu krążenia, układu oddechowego, nerek, ośrodkowego układu nerwowego, chorobami metabolicznymi, chorobą nowotworową, przed powikłaniami grypy, mogącymi zakończyć się zgonem z powodu wielonarządowych powikłań pogrypowych bez względu na wiek pacjenta.

Wykonane szczepienie zapewnia ochronę pacjentom młodym oraz redukuje liczbę zgonów wśród starszej populacji, jak również i pacjentów z grup podwyższonego ryzyka z przewlekłymi chorobami.

Szczepienie jest również ważne ze względu na sytuację epidemiologiczną – ograniczenie rozprzestrzeniania się choroby, ograniczenie ryzyka zachorowania innych osób. Ma to także swój wymiar społeczny i ekonomiczny w ograniczeniu kosztów leczenia zachorowań na grypę oraz powikłań pogrypowych.

Przeciwwskazania do szczepień są bardzo ograniczone:

• Uczulenie lub nietolerancja składników szczepionki , uczulenie na składniki szczepionki, występowanie reakcji anafilaktycznej na białko jajka kurzego, niektóre antybiotyki – neomycyna, gentamycyna, nadwrażliwość na inne składniki szczepionki.
• Ostre choroby gorączkowe (gorączka infekcyjna lub innego pochodzenia)- u dzieci, u których wystąpiły kiedykolwiek w życiu (między 6 miesiącem życia a 6 rokiem życia) drgawki gorączkowe proste – można szczepić po uprzednim poinformowaniu rodziców o ryzyku wystąpienia takich drgawek po szczepieniu i odpowiednio przygotować ich na taką okoliczność; drgawki gorączkowe złożone zawsze stanowią wskazania do odroczenia szczepienia o 3 miesiace i dalszej obserwacji dziecka (gł. neurologicznej).
• Objawowe HIV i/lub AIDS – stanowią przeciwwskazanie do szczepienia żywymi szczepionkami (tzn. zawierającymi w swoim składzie żywy, osłabiont tzw. atenuowany) czynnik chorobotwórczy
• Występowanie ciężkich złożonych niedoborów odporności
• Osoby wymagające leczenia GKS lub złożonego leczenia immunosupresyjnego, należy zaszczepić odpowiednio wcześniej
• Zespół Guillain-Barré rozpoznany w ciągu 6 tygodni po poprzednim szczepieniu przeciwko grypie. Zespół Guillain-Barré to ostra, zagrażająca życiu polineuropatia poinfekcyjna o autoimmunologicznym podłożu, mogąca występować w każdym wieku. Choroba przebiega z neuropatią ruchową będąc jedną z głównych przyczyn wiotkich porażeń u wcześniej zdrowych osób. Częstość występowania choroby to 1-2 przypadki na 100 tys. osób na rok. Zespół częściej występuje u osób starszych niż u dzieci.. Ponieważ leczenie zespołu polega na podawaniu dożylnych wlewów z immunoglobuin (IVIG)- szczepienie szczepionką zawierającą żywe wirusy należy odroczyć na okres 11 m-cy od podania IVIG.

Szczepienie HPV – szczepienie przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiegoIstnieje ponad 100 typów wirusa brodawczaka ludzkiego. Niektóre mogą powodować brodawki na skórze, inne brodawki krtani i gardła, jeszcze inne kłykciny kończyste (brodawki płciowe). Niestety istnieją typy wirusa HPV, które są przyczyną tak poważnych nowotworów, jak rak szyjki macicy, pochwy, sromu, prącia, odbytu, jamy ustnej czy gardła.Jak dochodzi do zakażenia?

Do zakażenia genitalnymi typami wirusa HPV dochodzi przez kontakt seksualny genitalno-genitalny, oralno-genitalny lub przez zakażone ręce podczas styczności z narządami płciowymi. Zakazić może się już noworodek podczas porodu, jeżeli matka jest nosicielką wirusa. Możliwe jest też przeniesienie zakażenia HPV podczas bliskich kontaktów nieseksualnych np. podczas kąpieli z zarażoną osobą.

Szacuje się, że w ciągu życia kontakt z wirusem ma przynajmniej 50 % osób aktywnych seksualnie. Nie wszyscy zarażeni wirusem HPV wykazują kliniczne objawy choroby. Część zakażeń HPV jest bezobjawowa i ustępuje samoistnie. Niekorzystnym aspektem tego zjawiska jest to, że osoby nieświadome zakażenia, rozprzestrzeniają wirus HPV.

Zapobieganie

Nie istnieje skuteczny lek przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego, istnieją jedynie leki na następstwa łagodnych postaci zakażeń (brodawki płciowe, brodawczaki krtani).

Najskuteczniejszą ochroną jest szczepienie przeciwko HPV. Ponadto, im mniej partnerów seksualnych, tym mniejsze ryzyko zakażenia.

Kiedy wykonać szczepienie?

Szczepienie przeciwko rakotwórczym wirusom HPV16 i HPV18 oraz przeciwko HPV6 i HPV11 (odpowiedzialnych za brodawki płciowe) zaleca się wykonywać przed inicjacją seksualną.

Szczepienie można wykonać również u osób w późniejszym wieku, które z różnych powodów nie zostały zaszczepione wcześniej lub u których nie dokończono serii wymaganych dawek.

Schemat szczepienia

Na polskim rynku dostępne są dwie szczepionki:

1. Szczepionka dwuwalentna (powoduje odporność na zakażenie wirusem typu 16 i 18)
2. Szczepionka czterowalentna (powoduje odporność na zakażenie wirusem typu 6, 11, 16 i 18)

Schemat szczepienia dwuwalentną szczepionką zależy od wieku:

9-14 lat: 2 dawki (druga po 6 miesiącach)

15 lat i powyżej: 3 dawki (druga dawka po miesiącu, trzecia po 6 miesiącach)

Schemat szczepienia czterowalentną szczepionką przedstawia się następująco:

Powyżej 9 roku życia: 3 dawki (druga dawka po 2 miesiącach, trzecia po 6 miesiącach)

Wszystkie dawki szczepionki powinny być wykonane tym samym preparatem. Obie szczepionki podawane są domięśniowo. Szczepionka przeciwko HPV może zostać podana wraz z innymi szczepieniami, po uprzedniej kwalifikacji do szczepienia przez lekarza.

Po przyjęciu wszystkich zalecanych dawek szczepienia, ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy zmniejsza się o ok. 70 %.

Przeciwskazania i działania niepożądane

Szczepionki przeciwko HPV są bezpieczne i dobrze tolerowane. Termin podania szczepionki należy przełożyć w przypadku ostrych, ciężkich chorób gorączkowych.

Każde szczepienie może wywołać niepożądane reakcje poszczepiennie. W przypadku szczepienia przeciwko HPV są to: ból i obrzęk w miejscu podania szczepionki, rzadziej omdlenia. Dlatego też zaleca się 15 minutową obserwację po wykonanym szczepieniu.

Pamiętaj! Szczepienie daje długotrwałą ochronę poszczepienną, nie mniej jednak nie należy rezygnować z wykonywania przesiewowego badania cytologicznego szyjki macicy. Zaszczep się przeciwko wirusowi HPV!